Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι γονείς απευθύνονται στους ειδικούς αναφέροντας δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί τους στο σχολείο. Συνήθεις αναφορές των γονιών είναι ότι το παιδί τους μπερδεύει τα γράμματα στην γραφή, κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη, δυσκολεύεται στην απομνημόνευση κειμένων, παρουσιάζει αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής και πολλά άλλα. Ως αποτέλεσμα αυτών των δυσκολιών, η μελέτη στο σπίτι γίνεται με μεγάλη δυσκολία, αφού η ένταση και οι καβγάδες μεταξύ γονιών και παιδιού γίνονται καθημερινό φαινόμενο. Επιπρόσθετα η ολοκλήρωση της μελέτης παίρνει πολύ χρόνο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ελεύθερος χρόνος για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα, όπως μια εκδρομή ή επίσκεψη σε ένα μουσείο, δραστηριότητες που οι γονείς θα μπορούσαν να μοιραστούν με τα παιδιά τους. Συχνά οι γονείς αναφέρουν πως το παιδί τους έχει άρνηση ή ακόμη και “τεμπελιά” για να ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις του.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις η διάγνωση του/της ειδικού/ής παιδαγωγού, που θα απευθυνθούν οι γονείς, μπορεί να είναι ‘γενικές μαθησιακές δυσκολίες’ ή ‘ειδικές μαθησιακές δυσκολίες δυσλεξικού τύπου’. Με τον όρο ‘γενικές μαθησιακές δυσκολίες’ εννοούμε τη χαμηλή σχολική επίδοση σε διάφορα μαθήματα, που είναι συνέπεια χαμηλής νοητικής δυνατότητας, νευρολογικής ή αισθητηριακής βλάβης, συναισθηματικής διαταραχής ή ελλιπών εκπαιδευτικών ερεθισμάτων. Από την άλλη πλευρά, η δυσλεξία είναι η επίμονη δυσκολία κυρίως στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων της ανάγνωσης και της ορθογραφίας, η οποία όμως δεν προέρχεται από τους προαναφερόμενους παράγοντες, αλλά το παιδί γεννιέται με αυτήν. Η αιτία ορίζεται ως μια απειροελάχιστη εγκεφαλική δυσλειτουργία στους τομείς του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνοι για τον γραπτό λόγο, αλλά γιατί ένα παιδί γεννιέται με δυσλεξία κι ένα άλλο όχι είναι κάτι που βρίσκεται υπό διερεύνηση. Η κληρονομικότητα και τυχόν βλάβες, που υπέστη το παιδί κατά την κύηση έχουν ‘ενοχοποιηθεί’ ως αιτίες, αλλά αυτό δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο. Και οι δύο ειδών δυσκολίες αντιμετωπίζονται με επιτυχία με κατάλληλες εκπαιδευτικές μεθόδους, που εφαρμόζονται από ειδικούς παιδαγωγούς ή ψυχοπαιδαγωγούς και το παιδί βελτιώνει αισθητά τη σχολική του επίδοση.
Πέρα όμως από το κομμάτι της σχολικής επίδοσης, οι μαθησιακές δυσκολίες έχουν συγκεκριμένες ψυχοσυναισθηματικές συνέπειες για το παιδί, όπως είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση λόγω της μειωμένης επίδοσής του στα μαθήματα, το αυξημένο άγχος και η ανασφάλεια, που μπορεί να οδηγήσουν και σε απομόνωσή του από την ομάδα των συνομήλικων παιδιών. Παράλληλα η αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής, που χαρακτηρίζει τα παιδιά της συγκεκριμένης ομάδας και ιδιαίτερα τα παιδιά με δυσλεξία, συχνά διασαλεύει τη σχέση του παιδιού με τους γονείς του ή με το δάσκαλο/α μιας και η συμπεριφορά του ερμηνεύεται σαν αδιαφορία.
Η αντιμετώπιση λοιπόν των μαθησιακών δυσκολιών είναι πιο αποτελεσματική, όταν γίνεται σφαιρικά, συμπεριλαμβάνοντας όχι μόνο την παιδαγωγική παρέμβαση αλλά και την ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού και των γονιών, με σκοπό αυτοί να στηρίξουν με πιο θετικό τρόπο το παιδί τους, για να αντιμετωπίσει τις δευτερογενείς συνέπειες της μαθησιακής δυσκολίας. Άλλωστε μόνο μέσα από αυτήν την οδό, το παιδί θα ανταποκριθεί καλύτερα στην οποιαδήποτε παιδαγωγική παρέμβαση. Οι γονείς καλό είναι να εστιάζουν την προσοχή τους στο να βελτιώσουν και να κάνουν πιο ποιοτική τη σχέση με το παιδί τους και να αποφεύγουν να αναλαμβάνουν το ρόλο του δασκάλου, αφήνοντας αυτό το κομμάτι στα χέρια των ειδικών. Η οικοδόμηση μια υγιούς σχέσης εμπιστοσύνης με τα παιδιά είναι πολύ πιο σημαντική από την επιτυχία ή την αποτυχία στα σχολικά μαθήματα, μιας κι αυτή η σχέση οπλίζει συναισθηματικά το παιδί και το κάνει δυνατό στο να ανταπεξέλθει σε οποιαδήποτε δυσκολία θα συναντήσει στη ζωή του.
Αγγελοπούλου Δήμητρα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια