Η ανακάλυψη και ευρεία χρήση των πρώτων αντιμικροβιακών παραγόντων πριν από 60 περίπου χρόνια, προκάλεσε εντυπωσιακή μείωση των παθήσεων και των θανάτων που οφείλονταν σε λοιμώξεις. Οι επιστήμονες και κατόπιν το ευρύ κοινό,πίστεψαν ότι ο αγώνας κατά των παθογόνων μικροβίων είχε κερδηθεί,όταν σωρεία ασθενειών όπως π.χ. η φυματίωση, η σύφιλη και η λέπρα σχεδόν εξαλείφθηκαν.
Παρά την αρχική αισιοδοξία,σύντομα διαπιστώθηκε ότι οι παθογόνοι οργανισμοί άρχισαν να αναπτύσσουν πολύπλοκες μεθόδους άμυνας για την επιβίωσή τους. Η αντοχή τους στα αντιμικροβιακά φάρμακα ήταν πλέον γεγονός. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί αυξανόμενο κίνδυνο για το σύνολο του ανθρώπινου πληθυσμού,ανεξάρτητα από την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση, την ηλικία ή τον τόπο διαμονής. Η μετακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων σε όλα τα σημεία του πλανήτη μπορούν να μεταφέρουν γρήγορα τα παθογόνα πολύ μακρυά από την αρχική τους εστία εμφάνισης.
Παραδείγματα νοσογόνων οργανισμών που έχουν αναπτύξει αντοχή στα αντιμικροβιακά φάρμακα περιλαμβάνουν βακτηρίδια που ευθύνονται για λοιμώξεις του αναπνευστικού και ουρο-γεννητικού συστήματος, λοιμώξεις του δέρματος, καθώς και λοιμώξεις που οφείλονται στην κατανάλωση επιμολυσμένων τροφίμων. Πολλοί άλλοι μικροοργανισμοί όπως μύκητες, ιοί ακόμη και παράσιτα έχουν καταστεί ανθεκτικοί στα εξειδικευμένα φάρμακα με την πάροδο των ετών.
Η αλόγιστη και συχνά λανθασμένη χορήγηση των αντιμικροβιακών αποτελεί την κύρια αιτία αυτού του φαινομένου. Ο υπερβολικός φόβος ασθενών, αλλά και μερίδας ιατρών,για «κάλυψη» από τον ενδεχόμενο κίνδυνο μικροβιακής λοίμωξης μας οδήγησε σε ένα παράξενο δίλημμα. Αν και η σύγχρονη φαρμακοβιομηχανία μας προσφέρει αφθονία σκευασμάτων, οι λοιμώξεις εξακολουθούν να αποβαίνουν μοιραίες. Μικροοργανισμοί οι οποίοι πριν από μερικές δεκαετίες αντιμετωπίζονταν αποτελεσματικά με μικρές δόσεις π.χ. πενικιλίνης, σήμερα αντιστέκονται ακόμη και σε μεγάλες δόσεις ειδικών (και ακριβών) αντιμικροβιακών.
Ειδικότερα η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με την μεγαλύτερη κατανάλωση αντιμικροβιακών παραγόντων. Η ελλιπής ενημέρωση του κοινού και η φαινομενικά εύκολη λύση για μια μερίδα των υγειονομικών, συντελεί στην συντήρηση της αρνητικής πρωτιάς της χώρας μας πανευρωπαϊκά.
Μερικές απλές συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν στον περιορισμό της κατάχρησης των αντιμικροβιακών φαρμάκων:
- Για προβλήματα όπως απλό κρυολόγημα, πονόδοντο, κ.ο.κ. μην αγοράζετε με δική σας πρωτοβουλία αντιβιώσεις. Υπάρχουν κατάλληλες λύσεις αν συζητήσετε το πρόβλημα με έναν καλά ενημερωμένο φαρμακοποιό ή ιατρό.
- Αν εμφανίζετε συχνά επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις (π.χ ουρολοιμώξεις, αμυγδαλίτιδα, ωτίτιδα) συμβουλευτείτε έναν έγκυρο ειδικό ώστε να βρεθεί η πραγματική αιτία που προκαλεί το πρόβλημα.
- Η τήρηση απλών κανόνων υγιεινής (τακτικό πλύσιμο χεριών, συχνός αερισμός και καθαρισμός των χώρων εργασίας και διαβίωσης) μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη διάδοσης πολλών μεταδοτικών νοσημάτων.
Ιδιαίτερα χρήσιμες μπορούν να αποδειχθούν και εναλλακτικές μέθοδοι θεραπείας όπως π.χ. η ομοιοπαθητική, η φυτοθεραπεία ή ο βελονισμός.
Katerina Ladopoulou
klado27@yahoo.com